Ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω σας, δεν πρέπει να το παίρνετε προσωπικά. Αν σας συναντήσω στο δρόμο και σας πω ότι είστε βλάκας, χωρίς να σας γνωρίζω, το πρόβλημα δεν το έχετε εσείς, αλλά εγώ. Αν το πάρετε προσωπικά, τότε ίσως πιστέψετε ότι είστε βλάκας. “Ποιός το ξέρει;” μπορεί να σκεφτείτε. “Έχει μαντικές ικανότητες ή είναι τόσο ολοφάνερο ότι είμαι βλάκας;” Το παίρνετε προσωπικά επειδή συμφωνείτε με ό,τι ακούσατε. Από τη στιγμή που συμφωνείτε, το δηλητήριο σας διαποτίζει και βρίσκεστε παγιδευμένοι στο όνειρο της κόλασης. Εκείνο που σας παγιδεύει είναι αυτό που εγώ αποκαλώ προσωπική σπουδαιότητα. Η προσωπική σπουδαιότητα, το να παίρνουμε δηλαδή τα πράγματα προσωπικά, είναι η μέγιστη εκδήλωση εγωισμού, επειδή υποθέτουμε ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από εμάς. Μαθαίνουμε να τα παίρνουμε όλα προσωπικά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης μας ή της εξημέρωσης μας. Πιστεύουμε ότι είμαστε υπεύθυνοι για τα πάντα. Το εγώ μας κυριαρχεί. Όμως, οι άλλοι δεν κάνουν τίποτε εξαιτίας σας. Το κάνουν για δικούς τους λόγους. Όλοι οι άνθρωποι ζουν στο δικό τους όνειρο, εγκλωβισμένοι στο δικό τους νου: βρίσκονται σ’ έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο απ’ αυτόν που ζούμε εμείς.
Ακόμα κι όταν μια κατάσταση φαίνεται απόλυτα προσωπική, όταν για παράδειγμα κάποιοι σας προσβάλλουν άμεσα, πάλι η προσβολή δεν έχει καμία σχέση μ’ εσάς. Ό,τι κι αν πουν, ό,τι κι αν κάνουν, όποια αρνητική άποψη κι αν εκφράσουν, θα είναι με γνώμονα τις παραδοχές που έχουν στο δικό τους μυαλό. Ο τρόπος που βλέπουν τα πράγματα προέρχεται από τα δεδομένα στα οποία προγραμματίστηκαν κατά τη διάρκεια της εξημέρωσης τους.
Αν κάποιος εκφράσει τη γνώμη του, εσείς μην το πάρετε προσωπικά, επειδή η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος αυτός είναι αντιμέτωπος με τα δικά του συναισθήματα και τις δικές του πεποιθήσεις ή εντυπώσεις. Ο άνθρωπος αυτός επιχείρησε να σας δηλητηριάσει και αν το πάρετε προσωπικά, τότε οικειοποιείστε το δικό του δηλητήριο. Με το να παίρνετε κάτι προσωπικά, γίνεστε εύκολη λεία για τους. Μπορούν να αιχμαλωτίσουν την προσοχή σας με μια μόνο άποψη και να ενσταλάξουν μέσα σας όσο δηλητήριο επιθυμούν, ακριβώς επειδή εσείς πήρατε προσωπικά αυτό που σας είπαν. Φορτώνεστε, έτσι, όλα τα συναισθηματικά τους σκουπίδια. Αν, όμως, δεν παίρνατε τίποτε προσωπικά, θα ήσαστε προστατευμένοι.
Όταν παίρνετε κάτι προσωπικά, τότε νιώθετε προσβεβλημένοι και η αντίδραση σας είναι να υπερασπιστείτε τις πεποιθήσεις σας δημιουργώντας έτσι εντάσεις. Μεγαλοποιείτε κάτι ασήμαντο, επειδή νιώθετε την ανάγκη να έχετε εσείς δίκιο κι όλοι οι άλλοι άδικο. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, τους μεταφέρετε τις δικές σας απόψεις. Με τον ίδιο τρόπο, ό,τι νιώθετε ή κάνετε δεν είναι παρά μια προβολή του προσωπικού σας ονείρου, μια αντανάκλαση των δικών σας παραδοχών. Ό,τι λέτε, ό,τι πράττετε, ό,τι πιστεύετε βασίζονται στις παραδοχές που έχετε κάνει — συνεπώς, οι απόψεις σας δεν έχουν καμιά σχέση μ’ εμένα. Εγώ δεν δίνω σημασία στη γνώμη που έχετε για το άτομο μου και δεν παίρνω προσωπικά την άποψη σας. Δεν το παίρνω προσωπικά, όταν κάποιοι μου λένε, «Μιγκέλ, είσαι ο καλύτερος άνθρωπος που έχω γνωρίσει», όπως δεν το παίρνω προσωπικά όταν μου λένε το αντίθετο. Ξέρω πολύ καλά πως όταν κάποιος είναι ευτυχισμένος, θα μου πει, «Μιγκέλ, είσαι υπέροχος άνθρωπος», ενώ όταν ο ίδιος αυτός άνθρωπος θυμώσει μαζί μου, θα μου πει, «Μιγκέλ, είσαι ανυπόφορος! Πώς τολμάς να λες τέτοια πράγματα;» Εγώ δεν επηρεάζομαι σε καμιά από τις δυο περιπτώσεις, γιατί γνωρίζω τι είμαι. Δεν αισθάνομαι την ανάγκη της αποδοχής. Δεν αποζητώ την καλή γνώμη κάποιου ούτε με φοβίζει η κακή του γνώμη.
Όχι, δεν το παίρνω προσωπικά. Ό,τι κι αν πιστεύετε, ό,τι κι αν νιώθετε για μένα, ξέρω ότι το πρόβλημα δεν είναι δικό μου αλλά δικό σας. Είναι ο τρόπος με τον οποίο βλέπετε τον κόσμο. Δεν το παίρνω προσωπικά, γιατί στην ουσία είστε αντιμέτωποι με τον εαυτό σας, κι όχι μ’ εμένα. Η γνώμη που θα σχηματίσουν οι άλλοι βασίζεται στο δικό τους σύστημα πίστης, συνεπώς οτιδήποτε σκεφτούν για μένα αφορά, στην πραγματικότητα, τους ίδιους. Μπορεί να μου πείτε, για παράδειγμα, «Μιγκέλ, με πληγώνει αυτό που λες». Ωστόσο, δεν είναι αυτό που σας λέω εκείνο που σας πονάει — σας πονούν οι ήδη υπάρχουσες πληγές σας, τις οποίες άγγιξα με τα λόγια μου.
Εσείς πληγώνετε τον εαυτό σας.
Εγώ δεν πρόκειται ποτέ να το πάρω προσωπικά. Όχι επειδή δεν σας εκτιμώ ή δεν σας εμπιστεύομαι, αλλά γιατί ξέρω ότι βλέπετε τον κόσμο μέσα από διαφορετικό πρίσμα — το δικό σας πρίσμα. Δημιουργείτε μέσα στο μυαλό σας μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική ταινία, στην οποία εσείς είστε ο σκηνοθέτης, ο παραγωγός και ο πρωταγωνιστής ή η πρωταγωνίστρια. Όλοι οι άλλοι παίζουν δεύτερους ρόλους. Το έργο είναι δικό σας. Ο τρόπος που βλέπετε αυτό το έργο στην οθόνη σας, έχει να κάνει με τις συμφωνίες που έχετε συνάψει με τη ζωή. Το δικό σας πρίσμα είναι κάτι προσωπικό — είναι μονάχα η δική σας αλήθεια. Έτσι, όταν θυμώνετε μαζί μου, ξέρω ότι με τον εαυτό σας έχετε έρθει αντιμέτωποι. Εγώ αποτελώ μόνο την αφορμή της οργής σας. Και θυμώνετε επειδή φοβάστε, επειδή είστε παγιδευμένοι στα δίχτυα του φόβου. Αν δεν φοβάστε, τότε αποκλείεται να θυμώσετε μαζί μου. Αν δεν φοβάστε, αποκλείεται να με μισήσετε. Αν δεν φοβάστε, αποκλείεται να αισθανθείτε ποτέ ζήλια ή θλίψη.
Δεν υπάρχει χώρος για τέτοια αρνητικά συναισθήματα όταν ζείτε χωρίς φόβο, όταν αγαπάτε. Είναι λογικό να αισθάνεστε καλά όταν είστε απαλλαγμένοι από αυτά τα συναισθήματα. Κι όταν αισθάνεστε καλά, τα πάντα γύρω σας είναι καλά και κατά συνέπεια, τα πάντα σας κάνουν ευτυχισμένους. Αγαπάτε όλο τον κόσμο, επειδή αγαπάτε τον εαυτό σας. Επειδή σας αρέσει ο εαυτός σας. Επειδή νιώθετε ικανοποιημένοι από τη ζωή σας. Επειδή είστε απόλυτα ευχαριστημένοι με την ταινία που γυρίζετε, ευχαριστημένοι με τις συμφωνίες που έχετε συνάψει με τη ζωή. Είστε ήρεμοι κι ευτυχισμένοι. Ζείτε σε μια κατάσταση μακαριότητας, όπου τα πάντα είναι υπέροχα γύρω σας. Μέσα σε αυτή τη μακαριότητα, κάνετε διαρκώς έρωτα με κάθε τι που αντικρίζετε.
Ό,τι κι αν κάνουν, αισθάνονται, σκέφτονται ή λένε οι άλλοι, μην το παίρνετε προσωπικά. Αν σας πουν πόσο καταπληκτικοί είστε, δεν το λένε για σας. Εσείς ξέρετε πόσο καταπληκτικοί είστε. Δεν χρειάζεται να πιστέψετε άλλους, που σας λένε πως είστε καταπληκτικοί. Μην παίρνετε τίποτα προσωπικά.
Ούτε οι απόψεις που οι ίδιοι έχετε για τον εαυτό σας είναι απαραίτητα αληθινές — δεν υπάρχει λόγος να παίρνετε προσωπικά οτιδήποτε ακούτε να σας λέει ο νους σας. Ο νους έχει την ικανότητα να μιλάει στον εαυτό του, αλλά και να ρουφάει πληροφορίες που προέρχονται από εξωτερικές πηγές. Μερικές φορές ακούτε μια φωνή μέσα στο μυαλό σας κι αναρωτιέστε από πού ξεπήδησε.
Ο νους μας βλέπει με τα μάτια την εδώ πραγματικότητα κι έτσι την αντιλαμβάνεται. Ταυτόχρονα, όμως, έχει τη δύναμη να αντιλαμβάνεται χωρίς τα μάτια, παρ’ όλο που η λογική σπάνια το συνειδητοποιεί αυτό. Ο νους δεν είναι μονοδιάστατος. Κάποιες φορές, μπορεί να έχετε ιδέες που δεν γεννήθηκαν μέσα στο μυαλό σας, απλώς τις αντιληφθήκατε με τη βοήθεια του. Έχετε το δικαίωμα να πιστεύετε ή να αγνοείτε αυτές τις φωνές και να μην παίρνετε προσωπικά τα όσα σας λένε. Έχουμε το δικαίωμα της επιλογής για το αν θα πρέπει να πιστεύουμε ή όχι στις φωνές που ακούμε μέσα στο νου μας, όπως ακριβώς έχουμε το δικαίωμα της επιλογής στο τι να πιστέψουμε και να αποδεχτούμε.
Ο νους μπορεί επίσης να μιλάει και να ακούει τον εαυτό του. Ο νους σας είναι χωρισμένος στα δύο, όπως ακριβώς και το σώμα σας. Όπως με το ένα σας χέρι μπορείτε να πιάσετε το άλλο, έτσι και ο νους μπορεί να συνομιλεί με τον εαυτό του. Ένα μέρος του νου μιλάει και το άλλο αφουγκράζεται. Σκεφτείτε, λοιπόν, τι συμβαίνει όταν χιλιάδες μέρη του νου σας μιλούν ταυτόχρονα. Θα μπορούσε να συγκριθεί με ένα γιγάντιο σούπερ μάρκετ, όπου εκατοντάδες άνθρωποι μιλούν ή συναλλάσσονται την ίδια στιγμή. Ο καθένας έχει τις δικές του σκέψεις και τα δικά του συναισθήματα — ο καθένας βλέπει τα πράγματα από τη δική του σκοπιά. Τα προγραμματισμένα μέρη του νου — δηλαδή όλες αυτές οι συμφωνίες που έχουμε συνάψει— δεν είναι απαραίτητα ταιριαστά το ένα με το άλλο. Η κάθε συμφωνία είναι σαν ένα ξεχωριστό ον: έχει τη δική της προσωπικότητα και τη δική της φωνή. Υπάρχουν αντικρουόμενες συμφωνίες που μάχονται εναντίον άλλων συμφωνιών και το αποτέλεσμα είναι ένας συνεχής πόλεμος μέσα στο μυαλό.
Είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δεν ξέρουν ποτέ τι θέλουν, πώς το θέλουν και πότε το θέλουν. Δεν συμφωνούν με τους ίδιους τους εαυτούς τους, επειδή κάποια μέρη του νου ζητούν ένα πράγμα και κάποια άλλα θέλουν το ακριβώς αντίθετο. Ένα μέρος του νου φέρνει αντιρρήσεις σε κάποιες σκέψεις ή πράξεις, ενώ κάποιο άλλο τις υποστηρίζει.
Μην παίρνετε τίποτε προσωπικά, επειδή όταν το κάνετε αυτό, αναγκάζετε τον εαυτό σας να υποφέρει αναίτια. Οι άνθρωποι είναι εθισμένοι στην οδύνη σε διαφορετικά επίπεδα και σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας, αλλά υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον, ώστε να διατηρηθεί αυτός ο εθισμός. Οι άνθρωποι συμφωνούν να βοηθούν ο ένας τον άλλον να υποφέρει.
Όπου κι αν πάτε, θα βρείτε ανθρώπους που ψεύδονται και, καθώς αναπτύσσεται η αυτογνωσία σας, θα διαπιστώσετε ότι κι εσείς λέτε ψέματα στον εαυτό σας. Μην περιμένετε οι άλλοι να σας πουν την αλήθεια, γιατί κι εκείνοι λένε ψέματα στον εαυτό τους. Πρέπει να έχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και να επιλέγετε αν θα πιστέψετε ή όχι κάτι που σας λένε.
Όταν βλέπουμε τους άλλους όπως στ’ αλήθεια είναι, χωρίς να το παίρνουμε προσωπικά, ποτέ δεν πρόκειται να πληγωθούμε από κάτι που θα πουν ή θα κάνουν. Ακόμα κι όταν κάποιος σας λέει ψέματα, δεν πειράζει. Καταφεύγει στο ψέμα, επειδή φοβάται. Φοβάται ότι θα ανακαλύψετε πως δεν είναι τέλειος. Είναι επώδυνη η αφαίρεση αυτής της κοινωνικής μάσκας. Αν ένας άνθρωπος λέει κάτι και κάνει κάτι άλλο, τότε εσείς λέτε ψέματα στον εαυτό σας αν δεν “ακούτε” τις πράξεις του. Αν, όμως, είστε ειλικρινής με τον εαυτό σας, θα τον απαλλάξετε από πολύ συναισθηματικό πόνο. Λέγοντας στον εαυτό σας την αλήθεια ίσως να πονέσετε, αλλά δεν υπάρχει λόγος να προσκολληθείτε στην ιδέα αυτού του πόνου. Τότε θα έχετε πάρει ήδη το σωστό δρόμο και δεν θα είναι παρά θέμα χρόνου η αποθεραπεία σας.
Αν κάποιος δεν σας συμπεριφέρεται με αγάπη και σεβασμό, τότε θα πρέπει να είστε ευγνώμονες αν τον δείτε να απομακρύνεται από κοντά σας. Αν δεν το κάνει, είστε καταδικασμένοι να υποφέρετε πολλά χρόνια εξαιτίας αυτού του ατόμου. Ο χωρισμός από έναν τέτοιο άνθρωπο μπορεί να είναι προσωρινά επώδυνος, αλλά τελικά η καρδιά σας θα θεραπευθεί. Τότε μόνο θα μπορείτε να επιλέξετε τι πραγματικά θέλετε. Τότε θα ανακαλύψετε ότι οι σωστές επιλογές δεν εξαρτώνται από την εμπιστοσύνη που τρέφετε στους άλλους, αλλά από το πόσο εμπιστεύεστε τον εαυτό σας.
Αποκτώντας τη συνήθεια να μην παίρνετε τίποτε προσωπικά, θα αποφύγετε πολλές αναστατώσεις στη ζωή σας. Θα εξαφανιστούν η οργή, η ζήλια και ο φθόνος, ακόμα και η θλίψη σας. Όταν δεν παίρνετε τίποτε προσωπικά, κερδίζετε σ’ ένα μεγάλο ποσοστό την απόλυτη ελευθερία. Καμιά κατηγορία δεν μπορεί να σας επηρεάσει, όσο ισχυρή κι αν είναι.
Το να μην παίρνετε τίποτε προσωπικά, σας βοηθάει να απαλλαγείτε από πολλές καθημερινές συνήθειες που σας εγκλωβίζουν και σας προξενούν αναίτια οδύνη. Καθώς αυτό θα σας γίνεται συνήθεια, δεν θα χρειάζεται πια να εναποθέτετε την εμπιστοσύνη σας στο τι λένε ή κάνουν οι άλλοι. Το μόνο που θα πρέπει να κάνετε είναι να έχετε εμπιστοσύνη στις ορθές επιλογές σας. Ποτέ δεν θα είστε υπεύθυνοι για τις πράξεις των άλλων — ευθύνη έχετε μόνο για τις δικές σας πράξεις.
Αν μείνετε πιστοί σε αυτή τη συμφωνία, θα μπορείτε να περιπλανηθείτε σε όλο τον κόσμο με την καρδιά ανοιχτή και κανείς δεν θα είναι σε θέση να σας πονέσει. Θα μπορείτε να λέτε, “σ’ αγαπώ”, δίχως το φόβο της κοροϊδίας ή της απόρριψης. Θα μπορείτε να εκφράζετε αυθόρμητα τις ανάγκες σας.
Θα μπορείτε να λέτε ναι ή όχι —ανάλογα με αυτό που επιθυμείτε — χωρίς τύψεις ή ενοχές. Θα μπορείτε να ακολουθείτε πάντοτε τη φωνή της καρδιάς.
Ακόμα κι αν είστε στη μέση της κόλασης εσείς θα νιώθετε πλημμυρισμένοι από γαλήνη και ευτυχία.
Don Ruiz Miquel,
ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ Ένας πρακτικός οδηγός για προσωπική ελευθερία-Ένα βιβλίο σοφίας των Τολτέκων
Εκδ. Ασημάκης, 2000