Ο δρόμος μεταξύ ενός μικρού κοριτσιού και της μητέρας της υποτίθεται ότι είναι μονόδρομος με υποστήριξη που ρέει σταθερά από τη μητέρα προς την κόρη. Είναι αυτονόητο ότι τα μικρά κορίτσια εξαρτώνται πλήρως από τις μητέρες τους για σωματική, ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη.
Ωστόσο, ένα από τα πολλά πρόσωπα της Πληγής της Μητέρας είναι η συνήθης δυναμική στην οποία η μητέρα εξαρτάται από την κόρη ώστε η δεύτερη να της παρέχει ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη. Αυτή η αντιστροφή ρόλων είναι απίστευτα επιβλαβής για την κόρη, έχοντας μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην αυτοεκτίμησή της, την εμπιστοσύνη και την αίσθηση αυταξίας της.
Η Alice Miller περιγράφει αυτήν τη δυναμική στο βιβλίο «Το δράμα του χαρισματικού παιδιού». Η μητέρα, όταν αποκτάει παιδί μπορεί να αισθανθεί ασυνείδητα ότι τελικά έχει κάποιον να την αγαπήσει άνευ όρων και αρχίζει να χρησιμοποιεί το παιδί για να καλύψει τις ανάγκες της που δεν ικανοποιήθηκαν στην παιδική της ηλικία. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί αρχίζει να φέρει την προβολή της μητέρας της μητέρας της (δηλαδή της γιαγιάς της). Αυτή η δυναμική βάζει την κόρη σε μια θέση, στην οποία η ίδια είναι υπεύθυνη για την ευημερία και την ευτυχία της μητέρας της.
Τότε η κόρη πρέπει να καταπιέσει τις δικές της αναπτυξιακές ανάγκες προκειμένου να καλύψει τις συναισθηματικές ανάγκες της μητέρας. Αντί να καθρεφτίζεται από τη μητέρα της, αναμένεται να είναι αυτή που θα κάνει το καθρέφτισμα. Αντί να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τη μητέρα της ως ασφαλή, συναισθηματική βάση για εξερεύνηση, αναμένεται να είναι η ασφαλής συναισθηματική βάση για τη μητέρα της.
Η κόρη είναι ευάλωτη και εξαρτώμενη από τη μητέρα της για να επιβιώσει, οπότε έχει λίγες επιλογές στη διάθεσή της, η μία είναι να συμμορφωθεί και να καλύψει τις ανάγκες της μητέρας και η άλλη είναι να επιδείξει ένα βαθμό επαναστατικότητας.
Η μητέρα εκμεταλλεύεται την κόρη της δίνοντας της ρόλους ενηλίκων, όπως αυτόν του συζύγου ,της καλύτερης φίλης ή /και του θεραπευτή. Όταν μια κόρη καλείται να είναι συναισθηματικό στήριγμα για τη μητέρα της, δεν μπορεί να βασιστεί στη μητέρα της αρκετά ώστε να καλύψει τις δικές της αναπτυξιακές ανάγκες.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι γονεοποιημένες κόρες μπορεί να ανταποκριθούν σε αυτήν τη δυναμική: «Αν είμαι ένα πραγματικά, πολύ πολύ καλό κορίτσι (συμμορφούμενο, ήσυχο, χωρίς ανάγκες) τότε η μητέρα θα με δει τελικά και θα με φροντίσει» ή «Αν παραμείνω δυνατή και προστατεύω τη μητέρα, θα με δει» ή «Αν δώσω στη μητέρα αυτό που θέλει, θα σταματήσει να με κακοποιεί» κ.λπ.
Ως ενήλικες μπορεί να προβάλλουμε αυτή τη δυναμική σε άλλους στη ζωή μας. Για παράδειγμα, στις σχέσεις μας: «Αν προσπαθώ να είμαι αρκετά καλή για αυτόν, τότε σίγουρα θα μου είναι αφοσιωμένος ». Στην καριέρα μας: «Αν καταφέρω να αποκτήσω ένα ακόμη πτυχίο, θα έχω σίγουρη την προαγωγή» .
Αυτές οι μητέρες «στήνουν» έναν ολόκληρο διαγωνισμό με την κόρη τους, για το ποια θα πρέπει να είναι αυτή που θα λάβει τη μητρική φροντίδα από την άλλη.
Το μήνυμα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετή μητρική φροντίδα ή αγάπη ώστε να «περισσεύει» για την κόρη. Τα κορίτσια μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι η αγάπη, η αποδοχή και η επιβεβαίωση είναι πολύ σπάνια αγαθά, και πρέπει κανείς να δουλέψει σκληρά για να του αξίζουν. Στη συνέχεια, ως ενήλικες προσελκύουν καταστάσεις οι οποίες αναπαράγουν αυτό το μοτίβο ξανά και ξανά. (Πολλές από αυτές τις δυναμικές ισχύουν επίσης και για τους γιους)
Οι κόρες που αναλαμβάνουν τον ρόλο του γονέα για τον γονέα τους, είναι θύματα «κλοπής» της παιδικής τους ηλικίας. Η κόρη δε λαμβάνει επιβεβαίωση για τον εαυτό της ως άτομο , αλλά λαμβάνει επιβεβαίωση μόνο ως αποτέλεσμα της εκτέλεσης του λειτουργικού της ρόλου (ανακούφιση της μητέρας από τον πόνο της).
Οι μητέρες αναμένουν από τις κόρες τους να ακούνε τα προβλήματα τους και τους ζητούν να παρέχουν οι κόρες προς τις ίδιες την παρηγοριά και την φροντίδα ώστε να κατευνάσουν τους ενήλικους φόβους και τις ανησυχίες τους. Η κόρη αναμένεται να σώσει τη μητέρα της από τα προβλήματά της ή να καθαρίζει τις ακαταστασίες της,είτε αυτές είναι πραγματικές είτε συναισθηματικές. Η κόρη, ίσως ακόμη, να καλείται συχνά να επιλύσει προβλήματα της μητέρας ή να παίξει τον ενδιάμεσο (π.χ. σε διαφωνίες μεταξύ ενηλίκων).
Αυτό που μεταφέρουν αυτές οι μητέρες στις κόρες τους ως μήνυμα είναι ότι, ως μητέρες, είναι αδύναμες, πελαγωμένες και ανίκανες να διαχειριστούν τη ζωή. Μεταφέρεται ως ιδέα στη κόρη ότι οι αναπτυξιακές της ανάγκες είναι για τη μητέρα απλώς «υπερβολικές» και έτσι το παιδί κατηγορεί τον εαυτό του ακόμη και για την ίδια του την ύπαρξη. Η νεαρή κοπέλα λαμβάνει το μήνυμα ότι δεν έχει δικαίωμα να έχει ανάγκες, δεν έχει δικαίωμα να ακούγεται ή να επιβεβαιώνεται ως ξεχωριστό μοναδικό πρόσωπο.
Οι κόρες που έχουν αναλάβει τον γονεικό ρόλο για τους ίδιους τους τους γονείς, μπορεί να προσκολληθούν σε αυτόν τον ρόλο ακόμη και στην ενηλικίωση, επειδή υπάρχουν πολλά «οφέλη». Για παράδειγμα, η μόνη φορά που η κόρη μπορεί να λάβει κάποιον έπαινο ή κάποια επιβεβαίωση είναι όταν θα λειτουργήσει ως ο ιππότης ή ο διασώστης της μητέρας. Η έκφραση των δικών σας αναγκών μπορεί να σημαίνει απόρριψη ή κακοποίηση από τη μητέρα.
Καθώς μεγαλώνει, η κόρη μπορεί να φοβάται ότι η μητέρα θα «γίνει χίλια κομμάτια» και έτσι η κόρη ίσως κρύβει την αλήθεια της επειδή φοβάται το τι θα μπορούσε να προκαλέσει στην μητέρα. Η μητέρα μπορεί να παίξει το ρόλο της σε αυτό παίζοντας το θύμα και κάνοντας την κόρη να δει τον εαυτό της ως δράστη εάν τολμήσει η δεύτερη να εκφράσει τη δική της διαφορετική πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί σαν ασυνείδητη πεποίθηση στην κόρη ως «Είμαι υπερβολική. Ο αληθινός μου εαυτός τραυματίζει τους άλλους. Είμαι «πολύ», πρέπει να «μικρύνω» για να επιβιώσω και να αγαπηθώ».
Ενώ αυτές οι κόρες μπορούν να φέρουν την προβολή της «καλής μητέρας» για τις μητέρες τους, μπορούν επίσης να φέρουν και την προβολή της κακής μητέρας. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να συμβεί όταν η κόρη είναι έτοιμη να χωρίσει συναισθηματικά από τη μητέρα ως ενήλικας. Η μητέρα μπορεί ασυνείδητα να δει τον χωρισμό της κόρης ως αναπαραγωγή της απόρριψης από τη δική της μητέρα. Η μητέρα μπορεί να αντιδράσει με εμφανή παιδαριώδη οργή, παθητικά κρατώντας μούτρα ή με εχθρική επίκριση.
Οι μητέρες που εκμεταλλεύονται τις κόρες τους με αυτό τον τρόπο είναι συχνά οι ίδιες που λένε στις κόρες τους «Μην κατηγορείς εμένα!» ή «Σταμάτα να είσαι τόσο αχάριστη!» εάν η κόρη εκφράσει κάποια δυσαρέσκεια για τη σχέση τους ή αναζητήσει να ανοίξει μία συζήτηση επί του θέματος. Αφού οι μητέρες έχουν «κλέψει» την παιδική ηλικία από τις κόρες μέσω των δικών τους αδιάκριτων/ παρεμβατικών αναγκών, τότε επιτίθονται στις κόρες που προτείνουν να γίνει μία συζήτηση γύρω από την υφιστάμενη δυναμική της σχέσης μητέρας-κόρης.
Αυτές οι μητέρες μπορεί να είναι απρόθυμες να δουν τον ρόλο που παίζουν στον πόνο της κόρης τους, ακριβώς επειδή είναι εξίσου επίπονο και για τις ίδιες. Και πιθανότατα βρίσκονται σε άρνηση για το πώς οι σχέσεις με τη δική τους μητέρα τις έχουν επηρεάσει. Φράσεις όπως «Μην κατηγορείς τη μητέρα σου» μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ένα μέσο ενστάλαξης ντροπής και ένας τρόπος φίμωσης της κόρης που προσπαθεί να μιλήσει για την πραγματικότητα του πόνου που έχει υπομείνει.
Αν θέλουμε να διεκδικήσουμε τη δύναμή μας ως γυναίκες, πρέπει να είμαστε πρόθυμες να αντιληφθούμε ως παιδιά για ποιες πληγές μας είναι υπεύθυνες οι μητέρες μας – και ως ενήλικες γυναίκες ότι εμείς είμαστε πλήρως υπεύθυνες για τη θεραπεία αυτών των εσωτερικών μας πληγών.
Κομμάτι της εξουσίας είναι η ικανότητα να προκαλείς κακό, είτε σκόπιμα είτε άθελα σου. Είτε οι μητέρες αγνοούν παντελώς το κακό που έχουν κάνει είτε αποφεύγουν σκόπιμα το να το αναγνωρίσουν, είναι υπεύθυνες για αυτό. Οι κόρες πρέπει να κατέχουν την αναγνώριση του πόνου τους. Αν αυτό δε συμβεί, τότε δεν μπορεί αν επέλθει η πραγματική ίαση. Θα συνεχίσουν να σαμποτάρουν του εαυτούς τους και να περιορίζουν την ικανότητα τους να εξελιχθούν και να ευδοκιμήσουν.
Η πατριαρχεία έχει ταπεινώσει τις γυναίκες σε τέτοιο βαθμό που όταν γίνονται μητέρες, συχνά στρέφονται στην αγάπη των μικρών τους κοριτσιών πεινασμένες για επιβεβαίωση, αποδοχή και αναγνώριση. Μία πείνα που μία κόρη δε θα μπορούσε ποτέ να ικανοποιήσει. Πάραυτα, γενιές και γενιές αθώων κοριτσιών έχουν προσφέρει τον εαυτό τους, θυσιάζοντας τον οικειοθελώς στο βωμό τους πόνου των μητέρων τους, με την ελπίδα ότι μία μέρα επιτέλους θα είναι «αρκετά καλές» για τις μητέρες τους. Υπάρχει μία παιδιάστικη ελπίδα ότι «ταΐζοντας τη μητέρα» η μητέρα τελικά θα είναι ικανή να ταΐσει με τη σειρά της την κόρη. Αυτό το «γεύμα» δεν έρχεται ποτέ για τις κόρες. Ο μόνος τρόπος να απολαύσεις αυτό το «γεύμα» που η ψυχή σου λαχταρά είναι μέσω της διαδικασίας θεραπείας της μητρικής πληγής και μέσω του να διεκδικείς της ζωή σου και την αξία σου.
Πρέπει να σταματήσουμε να θυσιάζουμε τους εαυτούς μας για τις μητέρες μας, γιατί στο τέλος η θυσία μας δεν τις ταίζει. Αυτό που θα ταίσει πραγματικά τη μητέρα είναι η μεταμόρφωση, η οποία είναι στο άλλο άκρο του πόνου και του πένθους/ της θλίψης της, του να σταματήσει να βασίζεται στην κόρη και να αρχίσει να βασίζεται στον εαυτό της.
Όταν αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε τους τρόπους, με τους οποίους οι μητέρες μας φταίνε για τον δικό μας πόνο, συνεχίζουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας να νιώθουμε ότι κάτι δεν πάει καλά με εμάς, ότι με κάποιο τρόπο είμαστε κακοί ή/ και ανεπαρκείς. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι ευκολότερο να νιώθουμε ντροπή, απ’ ότι είναι το να αντιμετωπίσουμε τον πόνο που θα φέρει η αντίληψη της αλήθειας για το πώς εμείς εγκαταλειφθήκαμε ή πέσαμε θύματα εκμετάλλευσης από τις ίδιες μας τις μητέρες. Έτσι, η ντροπή γίνεται ένα προστατευτικό κάλυμμα από τον πόνο της πραγματικότητας.
Το μικρό κορίτσι μέσα μας προτιμά να νιώσει ντροπή και μίσος για τον ίδιο του τον εαυτό προκειμένου να διατηρήσει την αυταπάτη ότι είχε μία καλή μητέρα.
Μένουμε στη ντροπή ως ένα μέσο για να κρατηθούμε από τη μητέρα. Με αυτό τον τρόπο, το να ντροπιάζουμε τον εαυτό μας λειτουργεί ως ένα μέσο για να νιώθουμε τη «φροντίδα» της μητέρας μας.
Με σκοπό τελικά να αφήσουμε πίσω μας το μίσος για τον εαυτό μας και το αυτό-σαμποτάζ, πρέπει να βοηθήσουμε το εσωτερικό μας παιδί να κατανοήσει ότι, ασχέτως με το πόσο πιστό είναι στη μητέρα -μέσω του να συνεχίζει να γίνεται όσο πιο μικρό και απειροελάχιστο γίνεται (μην έχοντας ανάγκες)-, ποτέ δεν θα καταφέρει να κάνει τη μητέρα να μεταμορφωθεί στην μητέρα που αυτό ονειρεύεται.
Πρέπει να έχουμε το κουράγιο να δώσουμε πίσω στις μητέρες τον πόνο που μας ζήτησαν να κουβαλήσουμε για τις ίδιες. Δίνουμε πίσω τον πόνο όταν μπορούμε να αποδώσουμε την ευθύνη εκεί που πραγματικά ανήκει, στις δυναμικές που υπήρχαν, στον ενήλικα που βρισκόταν εν μέσω της κατάστασης, ο οποίος ενήλικας ήταν η μητέρα και όχι το παιδί. Ως παιδιά δεν ήμασταν υπεύθυνα για τις επιλογές και τη συμπεριφορά των ενηλίκων γύρω μας. Μόλις αυτό το κάνουμε δικό μας, μπορούμε να αναλάβουμε την πλήρη ευθύνη δουλεύοντας με όσα μας συνέβησαν, αναγνωρίζοντας το πώς επηρέασαν τις ζωές μας, ώστε να μπορέσουμε εν συνεχεία να κάνουμε νέες επιλογές, οι οποίες θα βρίσκονται σε σύμπνοια με τον αυθεντικό μας εαυτό.
Πολλές γυναίκες προσπαθούν να παραλείψουν αυτό το βήμα και να πάνε κατευθείαν στην συγχώρεση και την ενσυναίσθηση, πράγμα το οποίο μπορεί να τις κρατήσει «κολλημένες». Δεν μπορείς πραγματικά να προχωρήσεις μπροστά εάν δεν γνωρίζεις από τι φεύγεις.
-Γιατί είναι σκληρό να αντιμετωπίσεις το γεγονός ότι η μητέρα σου ήταν ο θύτης:
Ως μικρά κορίτσια, μεγαλώσαμε να είμαστε φροντίστριες και να μην υποστηρίζουμε τις δικές μας ανάγκες.
Τα παιδιά είναι προγραμματισμένα βιολογικά σε αφοσίωση στη μητέρα, ανεξάρτητα από το τι κάνει.
-Η αγάπη της μητέρας είναι κρίσιμη για την επιβίωση.
Έχοντας το ίδιο φύλο με τη μητέρα σε κάνει να πιστεύεις ότι είστε στην ίδια ομάδα .Βλέπεις τη μητέρα σου ως θύμα του δικού της άλυτου τραύματος και μιας πατριαρχικής κουλτούρας .
Τα θρησκευτικά και πολιτιστικά ταμπού του «Τίμα τον πατέρα και τη μητέρα σου » και η ιδέα της «ιερής μητέρα» ενσταλάζουν ενοχή και σιωπούν τα παιδιά για τα συναισθήματά τους.
-Πώς το αυτο-σαμποτάζ απορρέει από τη Πληγή της Μητέρας;
Ως γονεοποιημένη κόρη, ο μητρικός δεσμός (αγάπη, φροντίδα και ασφάλεια) σφυρηλατήθηκε σε ένα περιβάλλον αυτο-καταστολής (παραμένεις “μικρή” = αγάπη)
Ενώ το συνειδητό μυαλό σας μπορεί να θέλει επιτυχία, ευτυχία, αγάπη και αυτοπεποίθηση – το υποσυνείδητο μυαλό θυμάται τους κινδύνους της πρώιμης παιδικής ηλικίας όπου το να έχεις δύναμη, να είσαι αυθεντική ή αυθόρμητη απορριπτόταν από τη μητέρα.
Στο υποσυνείδητο μυαλό: απόρριψη από τη μητέρα = θάνατος.
Στο υποσυνείδητο μυαλό: αυτο-σαμποτάζ = ασφάλεια
Γι ‘αυτό μπορεί νιώθουμε δυσκολία να αφήσουμε την ενοχή ,την ντροπή και το σαμποτάζ του εαυτού, γιατί σημαίνει μέσα μας ότι αφήνουμε τη μητέρα .
Η Θεραπεία της Μητρικής Πληγής είναι να διεκδικήσετε ξανά τη ζωή σας έξω από δυσλειτουργικά μοτίβα που έχουν δημιουργηθεί μέσω της πρώιμης σχέσης με τη μητέρα σας. Πρόκειται για ειλικρινή αναστοχασμό σχετικά με τον πόνο της σχέσης σας με τη μητέρα σας για χάρη της δικής σας θεραπείας και μεταμόρφωσης.
Σημαίνει να επεξεργαστούμε τα τραύματά μας ώστε να γίνουμε η γυναίκα που είχαμε προοριστεί να γίνουμε .
Δεν περιμένουμε από τη μητέρα να αλλάξει ή να καλύψει επιτέλους μια ανάγκη που δεν μπορούσε να καλύψει όταν ήμασταν παιδιά. Ακριβώς το αντίθετο. Μέχρι να αντιμετωπίσουμε και να αποδεχθούμε τους περιορισμούς των δυνατοτήτων της μητέρας μας και όλους τους τρόπους που μας έβλαψε πραγματικά, παραμένουμε κολλημένοι σε ένα σημείο περιμένοντας την έγκρισή της και κρατούμε τη ζωή μας διαρκώς σε αναμονή ως αποτέλεσμα. Η θεραπεία της πληγής της μητέρας είναι μια μορφή ακεραιότητας και ευθύνης για τη ζωή κάποιου.
Μια αναγνώστρια σχολίασε πρόσφατα πώς θεράπευσε τη πληγή της μητέρας και παρόλο που έπρεπε να απομακρυνθεί από τη μητέρα της, η θεραπεία της είχε ως αποτέλεσμα μια υγιή σχέση με τη νεαρή της κόρη.
Το έθεσε υπέροχα όταν είπε για την κόρη της, «Μπορώ να γίνω το στήριγμα της γιατί δεν την χρησιμοποιώ ως συναισθηματικό δεκανίκι».
Ενώ μπορεί να υπάρξει σύγκρουση ή δυσφορία στη διαδικασία θεραπείας της Μητρικής Πληγής, εάν εμμείνουμε στη διαδικασία, τελικά φτάνουμε σε ένα σημείο αυθεντικής συμπόνιας όχι μόνο για τον εαυτό μας ως κόρες, αλλά και για τις μητέρες μας, για όλες τις γυναίκες ανά τα χρόνια και για όλα τα ανθρώπινα όντα.
Ωστόσο, σε αυτόν τον δρόμο προς τη συμπόνια, πρέπει πρώτα να επιστρέψουμε στις μητέρες μας τον πόνο τους, τον πόνο τους που απορροφήσαμε ως δικό μας όταν ήμασταν πολύ μικρές .
Η παραίτηση από την ευθύνη είναι όταν η μητέρα κάνει την κόρη να αισθάνεται υπεύθυνη για τον ανεπεξέργαστο πόνο της και την κατηγορεί όταν λαμβάνει υπόψη το πώς έχει υποφέρει εξαιτίας αυτού.
Οι μητέρες μας μπορεί να μην αναλάβουν ποτέ την πλήρη ευθύνη για τον πόνο που έχουν ασυνείδητα τοποθετήσει σε εμάς. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ΕΣΕΙΣ, ως κόρη, αισθάνεστε ενσυναίσθηση για το εσωτερικό παιδί σας, απελευθερώνοντάς σας τελικά και προχωρώντας σε μια ζωή που αγαπάτε και αξίζετε.
Πηγή :Bethany Webster
Μετάφραση :Διαπροσωπικές Σχέσεις – Vasso Emmanouilidou